Beta Bloker (Beta Blocker)

Beta Bloker

Savaş ya da kaç hormonu (fight or flight) olarak bilinen noradrenalinin kalp üzerindeki etkisini azaltarak kalp atışının hızını ve gücünü yavaşlatmaya yarayan ve İngilizce'de beta blocker olarak bilinen beta bloker ilaçları grubu, günümüzde özellikle yüksek tansiyon, anjina, düzensiz kalp atışı gibi hastalıkların tedavisinde ve kardiyomiyopatilerde kalp kaslarını güçlendirmek için kullanılmaktadır.

Beta blokerlar, İngiltere'de ICI firması için çalışan İskoçyalı bir doktor olan Sör James Black (d. 1924) tarafından 1956 yılında icat edildi. Black'in kalp hastalıklarına yönelik olan ilgisi hem profesyonel hem de bireysel gerekçelere dayanmaktadır. Black'in babası geçirdiği bir araba kazasının ardından ciddi bir kalp krizi geçirdi ve Black bunun ardından adrenalin, anjina ve kalp krizinin stres üzerindeki etkilerini araştırmaya başladı.

Bir tür kalp hastalığı olan anjinanın tedavisinde o zamanlarda kan damarlarını sulandıran ve genişleten bir tür ilaç olan vazodilatörler kullanılıyordu. Özellikle nitrit kan akışını arttırdığından kalbe giden oksijeni de bu sayede arttırmış oluyordu. Ancak bu ilaçların yüzde terleme ve baş ağrısı gibi istenmeyen yan etkileri vardı. Bu belirtileri analiz eden Black, anjinayı kalbe giden oksijen miktarını arttırarak değil, kalbin ihtiyacı olan oksijen miktarını azaltarak tedavi etmeyi düşündü.

Black, 1948 yılında Amerikalı bir bilim adamı olan bilim insanı Raymond Ahlquist'in çalışmalarından etkilendiğini kabul etmektedir. Ahlquist, noradrenalinin kalp atışlarını hızlandırıp yavaşlatmasına gerekçe olarak kalp üzerindeki alfa ve beta alıcıları adını verdiği alıcıları göstermiştir. Black ve iş arkadaşları, beta alıcılarının çalışmasını hızlandırmadan onları engelleyebilecek bir kimyasal üretme arayışına gitti. Grup bir süre sonra propranolol adı verilen bir kimyasalı sentezleyerek ilk beta bloker ilacını piyasaya sürmüş oldu. O günden bu yana beta bloker adı verilen ilaçlar kategorisinde pek çok farklı tür ilaç piyasaya sürüldü.

Ayrıca bkz.: Kalp - akciğer makinesi, Prozac