Yangın Dedektörü

Yangın Dedektörü

Evinize takacağınız bir yangın dedektörü, ölümcül yangın ihtimalini yarı yarıya azalttır. 1960ların sonlarına doğru icat edilmiş olan yangın dedektörünün dünya çapında binlerce kişinin hayatını kurtardığına inanılmaktadır. Yangın dedektörleri yangın söndürme tüpü ile birlikte yangına karşı en etkili araçlardandır.

Modern yangın dedektörlerinin ilk örneği, İngiliz bir elektrik mühendisi olan George Darby tarafından 1902 yılında icat edildi. Darby'nin icadı, duman yerine ısıyı algılıyordu ve arasında tereyağı bulunan iki adet elektrikli levhadan ibaretti. Oda sıcaklığının yükselmesi tereyağının erimesine ve bu sayede levhaların birbirine değmesi sonucu alarmın tetiklenmesine yol açıyordu. Tabi ki bu durum, eriyen tereyağının her yere saçılması anlamına da geliyordu.

Günümüzde en sık kullanılan yangın dedektörleri bir iyonizasyon odacığı barındırır. İsveçli fizikçi Ernst Meili tarafından 1939'da geliştirilen bu cihaz, özellikle madenlerdeki zehirli gazların önceden algılanması için kullanılmaktaydı. Her ne kadar bu gazlar her seferinde duman çıkarmasa da, radyoaktif maddeler iyon adı verilen elektrik yüklü atomların oluşmasına neden oluyordu. İşin içine duman girdiğinde ise bu iki elektrot arasındaki iyonların akışı bozulmakta ve bu durum da sisteme bağlı olan alarmın tetiklenmesine neden oluyordu.

Her ne kadar iyonizasyon odacıklı yangın dedektörü 1950lerde kullanılıyor olsa da bu aygıtlar pahalıydı ve sadece ya fabrikalarda ya da büyük binalarda kullanılıyordu. 1922 doğumlu bir Amerikalı olan Duane Pearsall, 1967 yılında evlerde de kullanılabilen ilk yangın dedektörünü icat eden kişi olarak bilinmektedir. Pearsall'ın yangın dedektörü, daha küçük bir iyonizasyon odacığı barındırmakta ve bu odacığa bir pil dahil etmektedir. Kenneth House ve Randolph Smith adındaki diğer iki Amerikalı, pille çalışan yangın dedektörünün patentini 1969 yılında üzerine almıştır. Hatta Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) uyguladığı bir uzay programında kullanılan bir yöntemin bile yangın dedektörlerinin gelişiminde rol oynadığına inanılır. Aslında NASA, Skylab projesi kapsamında bir tür dedektör geliştirmiş, ancak dedektörün kendisini icat etmemiştir.