Jet Botu

Jet Botu

Sör William Hamilton (1899 - 1978), jet botu üzerinde çalışmaya başlamadan önce halihazırda su bazlı mekanikler üzerinde çalışmıştı. 1954 yılında türünün ilk örneği olan jet pompasını icat etmişti. Bu pompa temelinde suyun tepki kuvvetinden faydalanmaktaydı. Jet pompası bir pervane aracılığı ile merkezkaç kuvveti oluşturmakta ve bu kuvvet ile de su altında ileri doğru bir akıntı oluşturarak suyu motorun içinden geçirerek geriye doğru aktarıyordu.

Jet botu, jet pompasına benzer bir mantıkta çalışmaktadır. Özetle sıradan bir pervane büyük miktarda suyu küçük miktarda su ile hareket ettirebilmektedir ve Newton'un hareket yasalarının üçüncüsü olan ve her etkiye karşı eşit bir zıt tepkime olması ile uyumlu olan bu durum, güçlü bir tepkinin oluşmasına neden olur. Bu tepki jet botunun hareket etmesine ve su akıntıları üzerinde hızlıca ilerlemesine olanak sağlar.

Hamilton Yeni Zelanda'da yaşadı ve orada çalıştı. Orada kendisine ait olan ve 1957 yılında patentlediği jet botunu sert akıntısı olan sığ sularda ilerletebiliyor ve akıntıdaki kayalar gibi engelleri kolayca aşabiliyordu. Jet'in bu hareket kabiliyeti, onun jet botunu pazarlayabilmesini kolaylaştırdı.

Jet botu fikrini ilk bulan kişi Hamilton değildi. İtalyan mucit Secondo Campini de 1931 yılında Hamilton'ın jet botuna son derecede benzer bir jet botunu tasarlamıştı ancak bu tasarımını patentlemeyi akıl edemedi. M.Ö. 3. yüzyılda Yunan Bilge Arşimet de su üzerinde pervane kullanarak hareket edebilen bir jet botunu tasarlamıştı.

Tüm bunlara rağmen Hamilton, jet botu fikrini hayata geçirip onun yaygın olarak kullanılabilmesine öneayak olan kişi olarak tarihe geçmiş olmasına rağmen kendisi ile yapılan bir röportajda Arşimet olmasaydı jet botunu hayata geçirmesinin mümkün olmadığını belirtmiştir.

Ayrıca bkz.: Hovercraft (Hava Yastıklı Tekne)